IMG-LOGO
Trang chủ Lớp 9 Toán Trắc nghiệm Chuyên đề Toán 9 Chuyên đề 9: Bài toán thực tế Hình học có đáp án

Trắc nghiệm Chuyên đề Toán 9 Chuyên đề 9: Bài toán thực tế Hình học có đáp án

Chủ đề 7: Đối xứng trục và các bài toán thực tiễn

  • 1865 lượt thi

  • 9 câu hỏi

  • 60 phút

Danh sách câu hỏi

Câu 1:

Có hai điểm dân cư cùng phía bên cạnh một dòng sông. Người ta muốn xây dựng một trạm cung cấp nước lấy từ dòng sông và qua xử lí cung cấp cho hai điểm dân cư nói trên. Vậy phải đặt trạm xử lí nước tại điểm nào trên bờ sông để độ dài đường ống dẫn nước từ đó tới hai điểm dân cư là nhỏ nhất?

Xem đáp án
Có hai điểm dân cư cùng phía bên cạnh một dòng sông. Người ta muốn xây dựng một trạm (ảnh 1)

Trong thực tế đường ngắn nhất giữa hai điểm dân cư là đường thẳng nối hai điểm đó. Nhưng bài toán ra là đường ống nối hai điểm dân cư với một điểm xử lí nước trên bờ sông. Vậy đường ống phải là đường gấp khúc. Giả sử hai điểm dân cư ở hai phía khác nhau của bờ sông thì bài toán trở nên quá dễ, vì đường nối hai điểm có cắt dòng sông và điểm cắt đó chính là trạm xử lí nước. Bài toán của chúng ta là hai điểm dân cư cùng một phía bờ sông, nên chúng ta giả sử một điểm dân cư được chuyển sang bên kia bờ sông. Câu hỏi được đặt ra là điểm dân cư được chuyển sang bên kia sông ở vị trí nào là thích hợp nhất? Để đảm bảo tính chất của điểm dân cư ta chuyển sang phải có khoảng cách từ đó đến dòng sông là như nhau. Hay nói cách khác ta lấy điểm đối xứng của một điểm dân cư. Gọi A, B là hai điểm dân cư. Điểm A' đối xứng với B qua dòng sông. Đường nối A'B cắt bờ sông ở D. Điểm D chính là nơi đặt trạm xử lí nước.

Thật vậy với mọi điểm C khác D, ta có:

CA+CB=CA'+CB>A'B=DA'+DB=DA+DB


Câu 2:

Đường quốc lộ và đường ống dân dầu cắt nhau một góc nhỏ hơn 450, trong góc này có một bãi đỗ các ô tô của xí nghiệp vận tải. Xây trạm cung cấp xăng ở vị trí nào trên đường ống để các loại xe xuất phát từ bãi đỗ xe đến lấy xăng rồi ra đường quốc lộ với đường đi ngắn nhất.

Xem đáp án
Đường quốc lộ và đường ống dân dầu cắt nhau một góc nhỏ hơn 45 độ, trong góc này có một (ảnh 1)

Ta thấy điểm dân cư A và điểm lối thoát ra đường quốc lộ nằm cùng một phía đường ống dẫn đầu. Tương tự như ví dụ 1, ta lấy điểm B đối xứng với điểm A qua đường ống dẫn dầu.

Từ điểm B hạ đường vuông góc xuống đường quốc lộ, đường ta vừa hạ sẽ cắt đường ống dẫn dầu tại D, có chân đường vuông góc tại C. Điểm D chính là nơi ta xây trạm cung cấp xăng và đoạn đường AD+DC là đoạn đường ngắn nhất ta phải mở.

Thật vậy, gọi E là điểm bất kì trên đường ống dẫn dầu, C' là điểm bất kì trên đường quốc lộ. Ta có:

AE+EC'=BE+EC'BC'BC=BD+DC=AD+DC

(do BC là đoạn đường ngắn nhất từ B đến đường quốc lộ).


Câu 3:

Một mảnh đất hình tam giác nhọn ABC nằm ở vị trí giao nhau của ba con sông. Trong mảnh đất này có hai nhà máy D và E. Tàu chở hàng thả hàng ở ba vị trí M,K,L lần lượt nằm trên các cạnh AC, AB, BC của tam giác ABC. Hãy tìm các vị trí bỏ hàng M,K,L để quãng đường đi từ D đến M, đến K đến L rồi đến E là nhỏ nhất.

Xem đáp án

Gọi D1 và E1 lần lượt đối xứng với D và E qua AC và BC.

Gọi D2 đối xứng với D1 qua AB. Nối D2E1 và dựng đường gấp khúc DM'K'L'E (hình vẽ).

Một mảnh đất hình tam giác nhọn ABC nằm ở vị trí giao nhau của ba con sông. Trong mảnh (ảnh 1)

Ta thấy rằng mọi đường gấp khúc DMKLE đều lớn hơn đường gấp khúc DM'K'L'E.

Thật vậy

DM'+M'K'+K'L'+L'E=D1M'+M'K'+K'L'+L'E=D2K'+K'L'+L'E1=D2E1D2K+KL

+LE1=D1K+KL+LED1M+MK+KL+LE=DM+MK+KL+LE.

Hay kết quả ta có: DM'+M'K'+K'L'+L'EDM+MK+KL+LE (đpcm).


Câu 4:

Trong lòng một con sông rộng có một hòn đảo hình tròn. Người ta muốn xây dựng những bến đỗ cho các tàu chở khách du lịch để chở khách từ đảo lên một bờ rồi nhận khách, đi sang ngay bờ bên kia nhận khách tiếp rồi chở về đảo hoặc ngược lại. Phải đặt các bến ở đâu để đường đi trên sông là ngắn nhất, biết rằng đường thẳng hai bờ sông kéo dài cắt nhau tại O tạo thành một góc nhọn.

Xem đáp án
Trong lòng một con sông rộng có một hòn đảo hình tròn. Người ta muốn xây dựng những bến (ảnh 1)

Đặt hình tròn là hòn đảo trong góc nhọn Opq giới hạn bởi hai bờ sông. Bài toán đưa ra đi tìm tam giác MPQ sao cho M thuộc đường tròn, P thuộc Op và Q thuộc Oq sao cho chu vi tam giác MPQ nhỏ nhất.

Ta có định điểm bất kì M trên đường tròn và lấy M' và M'' là các điểm đối xứng với M qua Op và Oq. Tìm điểm P thuộc
Op và điểm Q thuộc Oq sao cho chu vi tam giác MPQ có chu vi nhỏ nhất. Từ ví dụ 1, ta có kết quả điểm P' và Q' là những giao điểm của M'M'' với Op và Oq tương ứng.

Trong trường hợp này chu vi tam giác MPQ trùng với M'M''. Nhưng M'M'' là cạnh đáy của tam giác cân M'M''O với một góc cố định ở đỉnh. Suy ra M'M'' sẽ nhỏ nhất khi M phải là giao điểm của đường tròn với đoạn thẳng OO1, ở đây O1 là tâm đường tròn.


Câu 5:

Có hai kho chứa xăng hình tròn ở cùng một phía đối với đường quốc lộ. Người ta muốn xây dựng một trạm cung ứng và phân phối xăng bên đường quốc lộ nối với hai đường ống nối tới hai bồn xăng là ngắn nhất.

Xem đáp án
Có hai kho chứa xăng hình tròn ở cùng một phía đối với đường quốc lộ. Người ta muốn xây (ảnh 1)

Gọi (O2), B' lần lượt là hình tròn và điểm đối xứng với (O1), B qua d (d biểu trưng cho đường

 quốc lộ).

Nối CA,CB,CB'.

Ta có CA+CB=CA+CB'.

Do CA+CB'AB'DE (D, E lần lượt là giao điểm của đoạn OO2 với các đường tròn (O),(O2)).

Hãy các điểm D và E là các điểm cần tìm. Từ đây suy ra các điểm A, B và C cần tìm. Đó là, điểm A trùng với điểm D, điểm C là giao điểm của DE với d và điểm B'' là điểm đối xứng với điểm E qua d.


Câu 6:

Trên một mảnh đất hình thang vuông ABCD người ta xây dựng một sân vận động hình chữ nhật AEFD và 3 ngôi nhà. Nhà bảo vệ C, nhà ban quản lý sân B, nhà tạm nghỉ và thay trang phục P. Kèm theo đó người ta xây dựng hai cửa chính Q, H và cùng một cửa phụ K. Bạn hãy giúp người thiết kế sân tìm vị trí P, Q, H, K sao cho trước và sau mỗi trận thi đấu, người bảo vệ có thể đi theo con đường CHKQBPC ngắn nhất để làm nhiệm vụ. Theo đó người ta cho xây các cửa P,H,Q,K và con đường BPC. Sơ đồ mảnh đất và vị trí cố định của B, C và các vị trí cần được xác định P,Q,H,K có dạng như hình vẽ.

Trên một mảnh đất hình thang vuông ABCD người ta xây dựng một sân vận động hình chữ nhật (ảnh 1)
Xem đáp án
Trên một mảnh đất hình thang vuông ABCD người ta xây dựng một sân vận động hình chữ nhật (ảnh 2)

Ta giải bài toán này như sau: Con đường CHKQBPC, sẽ ngắn nhất nếu ta tìm được P,Q,H,K S1=PB+PC nhỏ nhất và S2=CH+HK+KQ+QB nhỏ nhất.

Ta xác định các vị trí P,Q,H,K như sau:

- Gọi C' là điểm đối xứng với C qua EF; gọi C'' là điểm đối xứng với C qua AD.

- Gọi B là giao điểm của BC' và EF; K là giao điểm của BC'' và EF; H là giao điểm của CK và EF.

Việc chứng minh điểm P dựng như trên để S1 nhỏ nhất đã trình bày trong ví dụ 1. Việc dựng điểm K như trên, cũng như theo ví dụ 1 đã nêu thì mới đảm bảo cho S=BK+KC nhỏ nhất.

Ta sẽ chứng minh các điểm K,Q,H dựng như vậy thoả mãn S2=CH+HK+KQ+QB nhỏ nhất.

Thật vậy: xét các điểm K1,Q1,H1 bất kỳ lần lượt thuộc AD,EF. Ta nhận thấy:

CH1+H1K1CK1K1Q1+Q1BK1BCH1+H1K1+K1Q1+Q1BCK1+K1B

Theo cách dựng điểm K thì CK1+K1BKB+KC

Từ đó suy ra: CH1+H1K1+K1Q1+Q1BKB+KC

Dấu “=” trong CH1+H1K1+K1Q1+Q1BKB+KC 
xảy ra khi và chỉ khi các dấu “=” trong

CH1+H1K1CK1,K1Q1+Q1BK1B,CH1+H1K1+K1Q1+Q1BCK1+K1B,

CK1+K1BKB+KC đồng thời xảy ra. Như vậy K,Q,H dựng như hình trên đảm bảo cho ta S2 là nhỏ nhất.

Tóm lại: S1+S2=CH+HK+KQ+QB+BP+PC, với cách dựng P,Q,H,K như trên thì S1+S2 nhỏ nhất. Do các điểm P, K là duy nhất, nên vị trí các điểm P, Q, H, K như trên là duy nhất. Để ý là mảnh đất ABCD là hình thang vuông, sân vận động AEFD là hình chữ nhật nên ta chứng minh được các vị trí P, Q, H, K xác định như trên là thoả mãn các yêu cầu thực tế của bài toán. (Cụ thể là: Q,P,H nằm trên cạnh EF; K nằm trên cạnh AD của hình chữ nhật ABCD và P nằm giữa Q và H).


Câu 7:

Cho hình vuông ABCD. Hãy xác định đường thẳng đi qua tam hình vuông cắt các cạnh đối AD và BC sao cho tổng khoảng cách từ bốn đỉnh của hình vuông đến đường thẳng đó là

a) Lớn nhất

Xem đáp án
Cho hình vuông ABCD. Hãy xác định đường thẳng đi qua tam hình vuông cắt các cạnh đối AD và (ảnh 1)

Gọi d là đường thẳng qua tâm O' của hình vuông, m là tổng các khoảng cách từ bốn đỉnh của hình vuông đến d.

Xét trường hợp đường thẳng d cắt hai cạnh đối AD và BC. Kẻ AA',BB',CC',DD' vuông góc với d.

Ta thấy m=AA'+BB'+CC'+DD'=2(AA'+BB').

Gọi M là trung điểm của AB, N là trung điểm của A'B'. Ta có MNA'B' và MN là đường trung bình của hình thang ABB'A' nên AA'+BB'=2MN.

Do đó: m lớn nhất MN lớn nhất.

m nhỏ nhất MN nhỏ nhất.

a) Ta có MNMO' (không đổi) nên MN lớn nhất.

NO'dAB.


Câu 8:

b) Nhỏ nhất.

Xem đáp án

b) Kẻ MHO'B, thì ta sẽ chứng minh được MNMH (không đổi) nên MN nhỏ nhất MNMH hay d trùng với BD (hoặc AC).

Tóm lại:

- Nếu d đi qua điểm O' và song song với một trong các cạnh của hình vuông thì tổng khoảng cách từ các đỉnh của hình vuông tới d là lớn nhất.

- Nếu d trùng với một trong các đường chéo của hình vuông thì tổng khoảng cách từ các đỉnh của hình vuông tới d là nhỏ nhất.


Câu 9:

Cho tam giác nhọn ABC. Hãy nội tiếp trong tam giác ABC một tam giác có chu vi bé nhất.

Xem đáp án
Cho tam giác nhọn ABC. Hãy nội tiếp trong tam giác ABC một tam giác có chu vi bé nhất. (ảnh 1)

Xét những tam giác nội tiếp PMN có đỉnh P cố định trên đáy BC.

Lấy P1,P2 đối xứng của P qua AB và AC, P1,P2 cắt AB, AC tại N và M. PMN là tam giác cần dựng vì chu vi tam giác PMN bằng PN+NM+MP=P1P2<P1N'+N'M'+M'P2 bằng
chu vi tam giác PM'N.

Như vậy, chúng ta cần phải tìm vị trí P để P1P2 là bé nhất.

Do P1P2 là đáy tam giác cân AP1P2 P1AP2^=2BAC^ không đổi. Suy ra P1P2 đạt giá trị nhỏ nhất khi cạnh bên AP1=AP2=AP bé nhất khi APBC. Hay AP là đường cao của tam giác ABC.

Tương tự lập luận trên lấy điểm N thuộc AB cố định hay M thuộc AC cố định ta đi đến kết luận chu vi tam giác ABC bé nhất khi CN và BM là các đường cao của tam giác ABC.


Bắt đầu thi ngay

Bài thi liên quan


Có thể bạn quan tâm


Các bài thi hot trong chương